Duck Amok

In mijn vroege jeugd was ik al klant van de buurtslijter. In die tijd waren de regels voor alcoholverkoop nog niet zo strikt als tegenwoordig. Meer dan dat was het de bekendheid met het feit dat grootmoeder, die bij ons inwoonde, haar eigenzinnige recepten had. Het afgepaste geld deponeerde ik op de toonbank en de fles jenever werd van de schap gehaald. “Zo, jongen, gaat grootmoeder weer babi pangang maken?”

Mijn grootmoeder wist hoe je een lap buikvet in de oven moest vertroetelen. Om de paar minuten werd de ovendeur geopend om het sissende vlees te bestrijken met olie en jenever, altijd van één en hetzelfde merk. Voor de olie gebruikte zij een lepel, met een penseel maakte zij schilderende bewegingen om de jenever de juiste plekken te wijzen. (Een modern recept van babi pangang vind je hier.)

Als het haar verjaardag was, leek het bezoek alleen maar te komen om van het goddelijk kostje te smullen. Anderen in de familie waagden zich weleens aan het recept, maar dan wachtte steevast het genadeloze commentaar van de queen of Yakarta: “Die van mij is lekkerder.”

Nu wist ik toen nog niet dat ik ooit saxofoon zou spelen, want dan had ik mijn culinaire verslavingen eerder kunnen beteugelen. Eten en drinken, dat gaat niet samen met een blaasinstrument. Residuën die zich in je mondholte en zelfs je adem ophopen, vormen een aantasting van je geliefde instrument.

Laat ik nu laatst het boek Jazz Cooks uit 1992, geschreven door Bob Young en Al Stankus, tegenkomen (lees hier een recensie). Heel wat jazzmusici blijken, getuige de gegeven interviews, keukenprinsen en -prinsessen te zijn en een slordige meerderheid houdt van kanen. Het is duidelijk: ik ga het hebben over de eetgewoonten van de masters of jazz. Als de papillen van de lezer genoeg hebben aan een patatje Paay, dan is de onderstaande informatie te veel van het goede.

↑ Patatje Paay voor de liefhebber. 

In de Huffington Post (ed. Australië) van 8 november 2013 stond het verhaal over een doodzieke klarinettist. Hoestend en kreunend van de pijn strompelde hij het ziekenhuis binnen, maar een eerste onderzoek leverde niets op dan schimmels in de longen. Een vasthoudende internist vroeg door en kwam erachter dat de beste man in de dertig jaar dat hij op zijn klarinet speelde, nog nooit zijn instrument had schoongemaakt.

Sterk verhaal? Medisch onderzoek heeft uitgewezen dat een meer dan gemiddeld grote kans op longaandoeningen en infecties bestaat onder leden van jeugdorkesten en fanfares. De muzikantjes spelen op geleende of gehuurde instrumenten, waarop door anderen, hun voorgangers, intensief is geblazen en bij wie de hygiënische mores niet hoogstaand waren.

Tanden poetsen en je instrument schoonmaken, de twee geboden voor een blazer, vooral voor wie on tour is, want dan eet je buitenshuis om daarna meteen aan de gig te beginnen. De tandenborstel wacht ongebruikt op de hotelkamer.

Ik geef enkele facts uit ‘Food habits in a group of musicians’ (Pires, Lourenço & Cabrita, Experimental Pathology and Health Sciences, 2015, 7-2, pp. 27-30). Enquêtering van 35 musici leverde o.a. deze gegevens op (voor de percentages leze men het rapport):

  • twee op de drie mannen eten regelmatig tot vaak rood vlees, bij de vrouwen is de verhouding vier op de vijf;
  • één op de vier mannen drinkt géén laag-alcoholische drankjes, bij de vrouwen is dat één op de drie;
  • één op de vier vrouwen drinkt sterke drank, terwijl twee op de vijf mannen dat doen;
  • de helft van de ondervraagden, zowel mannen als vrouwen, eet van de grill.

Het is duidelijk: aan de vrouwen is een biefstukje goed besteed en mannen consumeren meer sterke drank. Vergeet verder niet de barbecue regelmatig aan te vullen, wanneer je muzikanten hebt uitgenodigd. Het onderzoek schijnt ook uit te wijzen dat er geen significante verschillen zijn op basis van leeftijd. Alles is blijkbaar jong aangeleerd. Gelukkig denkt de huidige generatie bewuster na en is er onder jazzmusici, atleten in hun vak, een trend te bespeuren om gezondere eetpatronen na te streven.

Jazz, eten en drinken, drie handen op één buik. Orkestleider, pianist en componist Duke Ellington schijnt meer dan twintig composities geschreven te hebben met eten en drinken in de titel, zoals ‘Cocktails For Two’ (1934), ‘Sauce For The Goose’ (1937), ‘Pigeons And Peppers’ (1938), ‘At a Dixie Roadside Dinner’ (1940), ‘Blue Goose’ (1940), ‘West Indian Pancake’ (1959), ‘Blue Pepper’ (uit The Far East Suite, 1966), ‘Wild Onions’ (1967), ‘Duck Amok’ (1974) enz.

(Om de onderstaande nummers te beluisteren moet je Spotify op je device hebben.)

Van Dizzy Gillespie wordt gezegd dat hij zó dik werd dat hij niet meer kon fietsen en toen gestopt is met het eten van vlees. In zijn eigen woorden: “My intestines wrote me a letter. Then they gave me an official thank-you note.” Ik weet niet of hij daarvóór of juist daarná zijn compositie ‘Manteca’, Spaans voor boter of vet, heeft geschreven.



↑ Dizzy Gillespie’s Dream Band speelt ‘Manteca’ (Lincoln Center, 1982).

BTW: mijn voorkeur gaat uit naar de uitvoering van de GRP Big Band, alleen al vanwege de bezetting met o.m. Kenny Kirkland (p), Eric Marienthal (alt), Bob Mintzer (tenor), Ernie Watts (tenor), Randy Brecker (t), Sal Marquez (t), Lee Ritenour (g), John Patitucci (b), Dave Weckl (dr). Hoe verzin je zo’n line-up!

Na een lang leven begonnen met gevangenisstraf en getekend door drugsgebruik en het spelen met de grootsten der aarde leeft de nu 87-jarige Sonny Rollins op zijn ranch in Woodstock (NY). Hij doet er aan yoga, volgt een zout-arm diëet bestaande uit hoofdzakelijk vis, kip, fruit en verse groente.

Trompettist Louis Armstrong, een notoire smulpaap, ondertekende veel brieven met ‘Soul foodly yours’, nog vaker met ‘Red Beans And Ricely Yours’. Rijst met rode bonen (kidney beans) was zijn favoriete maaltijd. Het Louis Armstrong House Museum is in het bezit van het originele recept van mevrouw Armstrong. Dankzij haar was Louis in 1953 op zijn top, wat lichaamsgewicht betreft.


↑ Louis Armstrong met vrouw Lucille in Rome in 1949 aan de spaghetti (bron: nrp.org). Louis, opgelet: het is spaghetti óf bijgerecht, niet beide tegelijk!

Voor zover bekend heeft Louis tijdens zijn muzikale leven minstens acht trompetten ‘versleten’. Ik weet nu waarom.

Een zijsprong: je hoeft geen kok te zijn om “kok” te heten. Junior Cook is een redelijk onbekende tenorsaxofonist. Zijn eerste eigen vinyl opnamen beluister je op Junior’s Cookin‘ (1962). Hij is dan uit de band van Horace Silver gestapt en ging samen met trompettist Blue Mitchell in een eigen band verder. Zijn toon is niet altijd even constant, maar hieronder speelt hij fraai Charlie Parkers ‘Chi-chi’ (Senior Cookin’, 2009).

Uit eerbetoon voor de culinaire hoogstandjes van mijn grootmoeder én omdat ik morgen jarig ben, laat ik mijn eigen compo horen: de Babi Pangang Blues! Smakelijk eten!

Een reactie op “Duck Amok

  1. Duck amok is vergelijkbaar met de zgn. gekke koeienziekte. De verschijnselen zijn dat aangetaste dieren als een bezetene rondvliegen, tenslotte ergens crashen en het niet overleven.
    Het wordt afgeraden om de eendenborstfilets ervan niet te consumeren. Het is niet zeker of de kwaal overslaat op mensen.
    Bye the way, gefeliciteerd Rob met je verjaardag.

Geen reacties meer mogelijk.